พ.ร.บ.ล้างมลทินนั้นมีผลแค่ลบล้างโทษแต่ไม่ได้ลบล้างความผิด ก็ถือว่าเคยมีประวัติกระทำผิดในทะเบียนประวัติอาชญากรของ สตช.อยู่

ล้างมลทินล้างเฉพาะโทษ ไม่ล้างการกระทำผิด
กรมการปกครองหารือสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา (เรื่องเสร็จที่ 77/2552) สรุปความได้ว่า นายสมจิต มหาคาม ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ที่ 13 ตำบลเสอเพลอ อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี ถูกศาลพิพากษาถึงที่สุดว่า กระทำผิดเกี่ยวกับกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้ง ซึ่งศาลได้พิพากษาลงโทษ และเพิกถอนสิทธิการเลือกตั้ง 5 ปี นับตั้งแต่วันที่ 13 กันยายน 2549 ถึงวันที่ 12 กันยายน 2544 ซึ่งจังหวัดอุดรธานีมีความเห็นว่า นายสมจิต เป็นผู้ขาดคุณสมบัติและมีลักษณะต้องห้ามการเป็นผู้ใหญ่บ้านตามมาตรา 12 (11) และ (15) แห่ง พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 และไม่เข้าข่ายเป็นผู้มีคุณสมบัติที่จะได้รับการล้างมลทินตาม พ.ร.บ.ล้างมลทินฯ พ.ศ. 2550

คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะพิเศษ) มีความเห็นว่า โดยที่มาตรา 12 (11) แห่ง พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ฯบัญญัติคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามของผู้ที่จะได้รับเลือกเป็นผู้ใหญ่บ้านไว้ว่า ต้องไม่เป็นผู้เคยต้องคำพิพากษาถึงที่สุดว่า กระทำความผิดเกี่ยวกับกฎหมายตามที่กำหนด

ดังนั้น จึงไม่ต้องพิจารณาว่าบุคคลนั้นจะมีโทษตามคำพิพากษาหรือไม่ เพียงแต่บุคคลดังกล่าวถูกศาลพิพากษาว่ากระทำความผิดก็ต้องถือว่า เป็นผู้ขาดคุณสมบัติและมีลักษณะต้องห้ามในการเป็นผู้ใหญ่บ้าน

นายสมจิต จึงเป็นผู้เคยต้องคำพิพากษาถึงที่สุดว่า กระทำความผิดตามกฎหมาย ซึ่งเป็นการขาดคุณสมบัติแล้ว

สำหรับประเด็นที่ว่า นายสมจิตได้รับการล้างมลทินตาม พ.ร.บ.ล้างมลทินฯหรือไม่นั้น เห็นว่า การล้างมลทินมีผลเป็นการล้างมลทินเฉพาะโทษที่ผู้ต้องโทษได้รับเท่านั้น มิได้มีผลเป็นการลบล้างการกระทำความผิดอันเป็นเหตุให้ถูกลงโทษนั้นด้วย โดยให้ถือว่าผู้นั้นมิได้เคยถูกลงโทษในกรณีความผิดนั้นๆ แต่มิได้มีบทบัญญัติใดที่กำหนดให้ลบล้างพฤติกรรมการกระทำความผิดด้วย ซึ่งจากคำพิพากษาศาลฎีกาที่ผ่านมาก็ได้พิพากษาไว้ตามแนวทางดังกล่าวเช่นเดียวกัน

เมื่อปรากฏว่า นายสมจิต ถูกศาลพิพากษาว่า กระทำความผิดฯ ให้ลงโทษปรับและจำคุก 6 เดือน โดยโทษจำคุกให้รอการลงโทษไว้ 2 ปี จึงไม่ได้รับประโยชน์จาก พ.ร.บ.ล้างมลทินฯ

สำหรับกรณีที่นายสมจิตถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งก่อนวันที่ พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมซึ่งได้เพิ่มการเสียสิทธิในกรณีที่ไม่ไปใช้สิทธิเลือกตั้งหรือถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง เป็นลักษณะต้องห้ามของการสมัครรับเลือกเป็นผู้ใหญ่บ้าน นายสมจิตจะมีลักษณะต้องห้ามตามกฎหมายที่เกิดขึ้นในภายหลังหรือไม่

เห็นว่า พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ฯ บัญญัติว่า ผู้ที่จะได้รับเลือกเป็นผู้ใหญ่บ้านต้องไม่เป็นผู้อยู่ในระหว่างเสียสิทธิหรือถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง โดยไม่ได้กำหนดวันเริ่มต้นเอาไว้เป็นพิเศษ ดังนั้น เมื่อนายสมจิตยังอยู่ในระหว่างถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง จึงเป็นผู้ขาดคุณสมบัติและมีลักษณะต้องห้ามการเป็นผู้ใหญ่บ้าน