ข้อบังคับสภาทนายความ

                                          ว่าด้วยการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายพ.ศ. 2529

     อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 27 (3) มาตรา 81 และด้วยความเห็นชอบของสภานายกพิเศษแห่งสภาทนายความ ตามมาตรา 28 แห่งพระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2528 คณะกรรมการสภาทนายความออกข้อบังคับว่าด้วยการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย  ไว้ดังต่อไปนี้

     ข้อ 1  ข้อบังคับนี้เรียกว่า `ข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย'

     ข้อ 2 ข้อบังคับนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป

                                  ส่วนที่ 1

                       กองทุนช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย                  

     ข้อ 3  ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาจัดทำงบประมาณรายจ่ายเสนอต่อคณะกรรมการสภาทนายความก่อนสิ้นปีงบประมาณของทุกปี เพื่อการจัดสรรเงินรายได้ของสภาทนายความตามมาตรา 9 (1) แห่งพระราชบัญญัติทนายความ พ.ศ. 2528 เป็นกองทุนช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย

     ข้อ 4  ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายเก็บรักษาเงินที่สภาทนายความจัดสรรให้เงินอุดหนุนจากรัฐบาล  ทรัพย์สิน  ที่มีผู้บริจาคให้ และดอกผลต่าง ๆ ไว้ โดยจัดทำบัญชีให้ถูกต้อง

     ข้อ 5  ให้ประธานกรรมการ  รองประธานกรรมการ  เลขานุการและผู้ช่วยเลขานุการของคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย จำนวน 2 ใน 4 คน มีอำนาจร่วมกันสั่งจ่ายเงินกองทุน

     การจ่ายเงินกองทุนทุกครั้งให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และระเบียบที่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายกำหนด จะต้องมีหลักฐานการอนุมัติใบสำคัญจ่าย  และจัดทำบัญชีรายจ่ายไว้ให้ถูกต้องเพื่อให้ผู้สอบบัญชีสภาทนายความตรวจสอบได้ตามกฎหมาย ทั้งนี้ ให้นำข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยการเก็บรักษาเงินและการเบิกจ่ายเงิน พ.ศ. 2529 มาใช้บังคับด้วยโดยอนุโลม

     ข้อ 6  ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายจัดทำงบดุลและรายรับรายจ่ายของการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายในรอบปีที่ผ่านมา  ซึ่งมีคำรับรองของผู้สอบบัญชีสภาทนายความ และจัดทำรายงานผลงานและอุปสรรคข้อขัดข้องของการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายในรอบปีที่ผ่านมาให้เสร็จสิ้นภายในเดือนกุมภาพันธ์ของปีถัดไปเพื่อแจ้งให้คณะกรรมการสภาทนายความและที่ประชุมใหญ่สามัญประจำปีของสภาทนายความทราบเป็นประจำทุกปี

     ข้อ 7  ให้คณะกรรมการการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายมีอำนาจออกระเบียบเกี่ยวกับหลักเกณฑ์และวิธีการให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายให้เป็นไปโดยถูกต้องตามข้องบังคับนี้

                                  ส่วนที่ 2

                    การดำเนินการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย

                         
                                  ตอนที่ 1

     สำนักงานคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย

     ข้อ 8  ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายตั้งสำนักงานคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายขึ้น     เพื่อทำหน้าที่เป็นหน่วยงานกลางเกี่ยวกับการให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายทั่วราชอาณาจักร     โดยจัดให้มีทนายความและเจ้าหน้าที่เพื่อปฏิบัติหน้าที่ประจำสำนักงานโดยให้ได้รับค่าตอบแทนตามที่เห็นสมควร

     ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย  มีอำนาจแต่งตั้งอนุกรรมการเพื่อทำกิจการหรือพิจารณาเรื่องต่าง ๆ อันอยู่ในขอบเขตแห่งวัตถุประสงค์ของคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย

     ข้อ 9  ให้สำนักงานคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย มีหน้าที่จัดทำและบริหารโครงการที่เกี่ยวกับการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย   ติดต่อประสานงานกับคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายส่วนภูมิภาค  จัดทำงบดุลและรายรับรายจ่ายของการช่วยเหลือประชาชานทางกฎหมาย ดำเนินการให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และระเบียบต่าง ๆ ที่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายในเขตกรุงเทพมหานครด้วย ทั้งนี้  ให้อยู่ในความควบคุมของคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย

                                  ตอนที่ 2

     คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายส่วนภูมิภาค

     ข้อ 10 ให้คณะอนุกรรมการสภาทนายความประจำจังหวัดและประจำศาลจังหวัดทุกแห่งจัดตั้งคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายขึ้นในเขตของตน ประกอบด้วยทนายความไม่น้อยกว่า3 คน เป็นคณะกรรมการ  เพื่อดำเนินการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายในเขตจังหวัดหรือเขตศาลจังหวัดนั้น ๆ

     คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายประจำจังหวัดและประจำศาลจังหวัดมีวาระการดำรงตำแหน่งเท่ากับวาระของคณะอนุกรรมการสภาทนายความประจำจังหวัดและประจำศาลตามแต่กรณี

     ข้อ 11 ให้กรรมการสภาทนายความที่มีสำนักงานประจำอยู่ตามภาคต่าง ๆ ตามพระราชกฤษฎีกาตั้งอธิบดีผู้พิพากษาภาคทั้ง 9 ภาค มีอำนาจให้คำปรึกษา แนะนำ และดูแลให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายประจำจังหวัดและประจำศาลจังหวัด  ดำเนินการเกี่ยวกับการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายให้เป็นไปตามระเบียบและหลักเกณฑ์ต่าง ๆ ที่กำหนดไว้ในข้อบังคับนี้

     ข้อ 12 ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายประจำจังหวัดและประจำศาลจังหวัดจัดทำโครงการและงบประมาณค่าใช้จ่ายประจำปีเสนอผ่านกรรมการสภาทนายความที่มีสำนักงานประจำอยู่ตามภาคนั้น ๆ ก่อนสิ้นปีงบประมาณทุกปี  เพื่อส่งให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายส่วนกลางพิจารณาจัดสรรงบประมาณให้ต่อไป

     ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายส่วนกลางจัดสรรเงินกองทุนช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายให้แก่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายประจำจังหวัดและประจำศาลจังหวัดเพื่อให้ใช้จ่ายในการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายให้เหมาะสม และสอดคล้องกับปริมาณและสภาพปัญหา

     ข้อ 13 ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายประจำจังหวัดและประจำศาลจังหวัดทุกแห่งจัดทำงบดุลและบัญชีรายรับรายจ่ายตลอดจนสถิติคดีที่ได้ดำเนินการไปแล้วในรอบปีที่ผ่านมาเสนอต่อกรรมการสภาทนายความที่มีสำนักงานอยู่ในภาคนั้น ๆ เพื่อรายงานต่อคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายส่วนกลางภายในเดือนมกราคมของปีถัดไปเป็นประจำทุกปี

                                  ตอนที่ 3

                                วิธีดำเนินการ

     ข้อ 14 ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาคจัดให้มีทนายความอาสาสมัคร เพื่อทำหน้าที่ให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายตามที่ได้รับการร้องขอหรือตามที่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายมอบหมาย

     ค่าตอบแทนสำหรับทนายความที่ทำหน้าที่ให้ความช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายกำหนดไว้ในระเบียบว่าด้วยการเบิกจ่ายเงินค่าตอบแทน

     ข้อ 15 ประชาชนผู้ประสงค์จะขอความช่วยเหลือทางกฎหมายจากสภาทนายความ จะต้องมาติดต่อด้วยตนเองหรือยื่นคำร้องเป็นหนังสือแสดงความจำนงที่จะให้สภาทนายความช่วยเหลือตามหลักเกณฑ์ที่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายกำหนด

     กรณีที่ผู้ประสงค์จะขอความช่วยเหลือไม่สามารถจะมาติดต่อด้วยตนเองได้ เช่น เจ็บป่วย  หรือถูกคุมขัง ให้บิดา  มารดา  ภรรยา  บุตร หรือญาติพี่น้อย  มาติดต่อแทนเพื่อสามารถสอบข้อเท็จจริงเบื้องต้นได้

     ข้อ 16 ประชาชนผู้ได้รับความช่วยเหลือไม่ต้องเสียค่าทนายความหรือค่าใช้จ่ายใด  ๆ  ให้แก่ทนายความผู้ดำเนินการทั้งสิ้น

     ข้อ 17 คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายจะจัดให้มีทนายความอาสาสมัครไปประจำอยู่ตามสถานีตำรวจต่าง ๆ เพื่อให้คำปรึกษาหรือแนะนำเกี่ยวกับกฎหมายแก่ประชาชนที่มาติดต่อกับเจ้าหน้าที่ตำรวจด้วยก็ได้  โดยให้ทนายความอาสาสมัครได้รับค่าตอบแทนตามระเบียบที่คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนตามกฎหมายกำหนด

     ข้อ 18 คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาคจะดำเนินการให้การศึกษาแก่ประชาชนในเรื่องที่เกี่ยวกับกฎหมาย เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจกฎหมายเบื้องต้นและกฎหมายอื่น ๆ เท่าที่เห็นเป็นการสมควรได้

                                  ส่วนที่ 3

               การประชุมของคณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมาย        

     ข้อ  ให้คณะกรรมการช่วยเหลือประชาชนทางกฎหมายประชุมกันอย่างน้อยเดือนละหนึ่งครั้งในการประชุมจะต้องมีกรรมการมาประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งจึงจะเป็นองค์ประชุมให้ประธานกรรมการเป็นประธานในที่ประชุม ถ้าประธานกรรมการไม่อยู่หรือไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้

ให้รองประธานกรรมการเป็นประธานในที่ประชุม  ถ้าประธานกรรมการและรองประธานกรรมการไม่อยู่หรือไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้  ให้กรรมการที่มาประชุมเลือกกรรมการคนหนึ่ง เป็นประธานที่ประชุมเฉพาะการประชุมคราวนั้น

     ข้อ 20 ให้เลขานุการหรือผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมการจัดทำบันทึกรายงานการประชุมและเก็บรักษาไว้เป็นหลักฐาน

                              ประกาศ ณ วันที่ 30 มิถุนายน 2529

                                     คำนวณ  ชโลปถัมภ์
                                    นายกสภาทนายความ