ปู่กับย่า ได้โอนที่ดินก่อนเสียชีวิต ให้กับคุณพ่อและอาโดยใส่ชื่อไว้ทั้งสองคน ที่ดินผืนนี้มีบ้านปลูกอยู่สองหลัง  ด้านหน้าข้างขวา เป็นบ้านคุณพ่อซึ่งปลูกบ้านอยู่อาศัยมานานกว่า 30 ปี ก่อนการโอนที่ดินให้  และเยื้องไปข้างหลังด้านซ้ายเป็นบ้านปู่ย่า  

ต่อมาคุณพ่อเสียชีวิตลง ไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้ คุณอา(ไม่ได้อยู่อาศัยที่ดินผืนนี้) ได้เข้ามาล้อมรั้วแบ่งที่ดินครึ่งนึง เพื่อให้ผู้อื่นเช่า  โดยที่ไม่ได้ขอความเห็นหรือความยินยอมจากคุณแม่ ที่อาศัยอยู่ในที่ดินผืนนี้ อย่างนี้คุณแม่สามารถจัดการอย่างไรได้บ้างคะ 

ลูกๆได้แจ้งแก่คุณอา ว่าให้ทำการแบ่งโฉนดก่อน  แต่คุณอาก็ไม่ยอม บอกแค่ว่าเป็นสิทธิ์ของเค้าที่จะให้เช่า  เราขอซื้อ ก็ไม่ยอมขาย

บ้านคุณพ่อที่ปลูก กินพื้นที่ด้านหน้าที่ติดถนนเกินครึ่งนึง  อาบอกว่า ถ้าแบ่งโฉนดต้องทุบบ้านทิ้ง เพราะเกินพื้นที่ครึ่งนึงออกมา  ขณะที่บ้านปู่ย่าเอง ก็กินพื้นที่ครึ่งนึงด้วยเช่นกัน  ขอเรียนถามดังนี้

1. เราสามารถยับยั้งไม่ให้เกิดการให้เช่า ได้หรือไม่ เนื่องจากการให้เช่า ขัดสิทธิของเจ้าของร่วม เพราะอาจะให้คนทำกล้วยไม้เช่า ซึ่งต้องมีการฉีดยาฆ่าแมลงรบกวนคุณแม่ซึ่งเป็นผู้อยู่อาศัยในที่ดินผืนนี้

2. ยังไม่ได้โอนกรรมสิทธิ์ชื่อคุณพ่อในที่ดินผืนนี้เป็นของลูกคนใด  แต่คุยกันเองแล้วว่าจะให้พี่สาวคนโตกับน้องคนเล็ก  เราสามารถไปขอโอนที่ดินเป็นชื่อสองคนแทนชื่อคุณพ่อได้เองเลยมั๊ยคะ ต้องจัดการอย่างไรบ้าง  จำเป็นต้องมีผู้จัดการมรดกมั๊ยคะ

3. เราสามารถฟ้องหรือบังคับให้มีการแบ่งโฉนดก่อนการทำสัญญาเช่าได้หรือไม่  หากแบ่งโฉนดแล้ว บ้านที่ล้ำเกินครึ่งนึงต้องจัดการอย่างไร